Blog

Zielona Inteligentna Mobilność to duże środki do uzyskania w ramach nowego unijnego dofinansowania. Jego celem jest między innymi wytworzenie mniej szkodliwych dla środowiska systemów transportowych, zwiększenie konkurencyjności sektora kolejowego, większe bezpieczeństwo i cyfryzacja transportu.

Samorządy, zarządy dróg, organizatorzy transportu, niektóre przedsiębiorstwa to główni wnioskodawcy, którzy mogą zrealizować te ambitne cele ze wsparciem unijnego Funduszu Odbudowy. W ramach Funduszu Odbudowy, Polska będzie miała do dyspozycji 23,9 mld euro dotacji, z czego 6,1 mld na obszar zielonej, inteligentnej mobilności. Kwota ma zostać wydatkowana do sierpnia 2026 roku na rozwój zrównoważonego, bezpiecznego i odpornego systemu transportowego, zapewniającego odpowiednią obsługę potrzeb gospodarki i społeczeństwa. Dlaczego KPO – Krajowy Plan Odbudowy – wspiera zieloną mobilność? Na jakie inwestycje zostaną wydane pieniądze? I czym jest „cyfryzacja transportu” w ramach funduszu odbudowy?

Emisyjność transportu

Kluczowym problemem jest wytwarzana ilość zanieczyszczeń powietrza – tzw. emisyjność transportu. Transport drogowy to drugie największe źródło zanieczyszczeń powietrza, zaraz po niskiej emisji (która jest efektem ogrzewania domów i mieszkań węglem i podobnymi źródłami energii). W transporcie ogółem, aż 93% gazów cieplarnianych generowanych jest przez transport drogowy. Sytuacji nie poprawia niewielka liczba pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi, w tym elektrycznych. Zarówno w transporcie zbiorowym jak i indywidualnym jest ich po prostu bardzo mało. Polacy bardziej preferują własny samochód niż korzystanie z transportu publicznego – to również wpływa na zanieczyszczenie środowiska. Udział transportu indywidualnego osiągnął w 2018 r. poziom 79,3% i wciąż rośnie, a liczba samochodów w Polsce zwiększyła się z około 10 mln w 2000 r. do ponad 23 mln w 2018 r. Wraz ze wzrostem zamożności Polaków, transport zbiorowy stracił na znaczeniu. Badania wykazują, że emisja dwutlenku węgla, której źródłem jest pasażerski transport kolejowy i tramwajowy, w Polsce jest znacząco niższa niż transportu samochodowego lub lotniczego. Co więcej, w Polsce odnotowuje się trwałą tendencję spadkową energochłonności na kolei. Malejąca energochłonność, w powiązaniu z niską emisyjnością, pozwala pozycjonować kolej jako formę transportu publicznego o niższych kosztach społeczno-środowiskowych niż transport drogowy. Brakuje nam jednak większej liczby przystanków, lepszej siatki połączeń oraz ich większej częstotliwości. Przestarzały tabor, brak połączeń czy inteligentnych systemów transportowych, obniża atrakcyjność korzystania z komunikacji zbiorowej.

Krajowy Plan Odbudowy wesprze finansowo projekty, które przyczynią się do rozwiązania tych problemów, podniosą bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego, zwiększą dostępność transportu oraz zredukują emisję zanieczyszczeń.

Zielona, inteligentna mobilność – inwestycje

Wsparcie zostanie przekazane na konkretne inwestycje m.in:

• przeznaczenie 1 164 mln euro na utworzenie Funduszu rozwoju potencjału mobilności zeroemisyjnej, który zapewniałby finansowanie (w postaci wejść kapitałowych, pożyczek, gwarancji i dotacji na rozbudowę potencjału wytwórczego przemysłu),
• wsparcie kwotą 1 031 mln euro programu kompleksowej wymiany taboru autobusowego (w miastach i ich obszarach funkcjonalnych) na tabor nisko i zeroemisyjny oraz infrastrukturę towarzyszącą, służącą zarówno poborowi energii, jak i serwisowaniu taboru,
• wsparcie w łącznej wysokości 2 687 mln euro zielonej transformacji sektora kolejowego, co obejmuje modernizację wybranych linii kolejowych (łącznie 530 km) w ramach Krajowego Programu Kolejowego, szczególnie ze zwiększonym udziałem ruchu towarowego, wymianę i modernizację taboru kolejowego na tabor o lepszych parametrach energetycznych (przewozy krajowe i regionalne) dla przewozów pasażerskich (łącznie 38 sztuk) oraz inwestycje w infrastrukturę służącą promocji intermodalności (m.in. terminale przeładunkowe),
• zakup systemów sterowania ruchem kolejowym, systemów informacji pasażerskiej, elektroniczne systemy zakupu biletów, ITS (inteligentne systemy transportowe), systemy zarządzania ruchem drogowym i rozwój komunikacji bezprzewodowej w publicznych środkach transportu.

Cyfryzacja transportu

W ramach obszaru KPO dotyczącego mobilności, przewidziano działania na rzecz rozwiązań cyfrowych w transporcie – Cyfryzacja Transportu – służących poprawie jego jakości i bezpieczeństwa. Wsparcie obejmuje m.in. takie inwestycje jak zakup:

• systemów sterowania ruchem kolejowym,
• systemów informacji pasażerskiej, a w tym tablic dynamicznej informacji pasażerskiej,
• elektronicznych systemów zakupu biletów,
• inteligentnych systemów transportowych (ITS),
• systemów zarządzania ruchem drogowym,
• komunikacji bezprzewodowej w publicznych środkach transportu.

Systemy Dynamicznej Informacji Pasażerskiej

System informacji pasażerskiej to zautomatyzowany system dostarczania użytkownikom środków transportu publicznego aktualnych danych, dotyczących czasu i przebiegu podróży, najczęściej za pośrednictwem środków wizualnych i głosowych. Niezwykle ważne w dzisiejszych czasach jest przekazywanie informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym. Taka informacja pochodzi m.in. z inteligentnych systemów lokalizacji pojazdów. Zapewniając podróżnym informacje w czasie rzeczywistym, dbamy o ich komfort podróży. Pasażerowie są w stanie lepiej, precyzyjniej zaplanować swoją podróż, podejmując odpowiednie decyzje w przypadku opóźnień.

Inwestycje w systemy dynamicznej informacji pasażerskiej, w nowoczesny tabor i efektywne połączenia zachęcają podróżnych do przesiadki z pojazdu osobowego do pojazdu komunikacji zbiorowej. Szersze korzystanie z komunikacji publicznej wpływa na spadek emisji CO2 w transporcie zbiorowym.

Informacje w czasie rzeczywistym są dostarczane pasażerom na wiele różnych sposobów, na przykład za pomocą:

• Tablic Dynamicznej Informacji Pasażerskiej montowanych na przystanku, peronie w centrum przesiadkowym czy dworcu, np. w technologii LED lub e-papier.

• Aplikacji na telefony komórkowe / smartfony – sprawdź jak to działa na przykładzie największego organizatora transportu publicznego w Polsce – GZM/ZTM.

Pasażerowie mogą wyświetlić informacje o tym, za ile minut przyjedzie wybrany autobus, tramwaj lub trolejbus dla każdego przystanku w ramach SDIP – w portalu pasażera Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej. W taki sam sposób dowiedzą się, czy i na ile jest spóźniony ich autobus ponieważ wszystkie dane są przeliczane dla każdego pojazdu i przystanku non-stop.

• Inteligentnych zautomatyzowanych systemów rozgłoszeniowych, dostosowanych dla potrzeb osób niewidomych i niedowidzących.

System Informacji Pasażerskiej dla miejskiej komunikacji publicznej widoczny jest przede wszystkim na przystankach. Oprócz informacji wizualnej o aktualnych czasach przyjazdu pojazdu przedstawianej na tablicach dynamicznej informacji pasażerskiej, dostępna jest również informacja głosowa, włączana za pomocą przycisku TTS, czytająca rozkład prezentowany na wyświetlaczu.

System Informacji Pasażerskiej dla kolei

Kolejowy system informacji pasażerskiej jest projektowany zgodnie z rozporządzeniem PKP Polskie Linie Kolejowe „Wytyczne dotyczące elementów wykonawczych Centralnego Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej i Infrastruktury Towarzyszącej IPI-6”. Taki system składa się głównie z wyświetlaczy informacji pasażerskiej oraz systemu rozgłoszeniowego. Wszystkie elementy są podłączone do Centralnego Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej PKP PLK. Co istotne, elementy SDIP dla kolei mogą dostarczać tylko producenci wyświetlaczy informacji pasażerskiej dopuszczeni przez PKP PLK, którzy spełnili wszystkie wymogi, potwierdzone licznymi badaniami.

Najbardziej energooszczędna informacja pasażerska

KPO preferuje projekty, które będą chronić środowisko. Zarówno obszar zielonej energii i zmniejszenia energochłonności oraz zielona, inteligentna mobilność mają na celu promowanie rozwiązań proekologicznych.

Wyświetlacz Informacji Pasażerskiej w technologii e-papier perfekcyjnie wpisuje się w te potrzeby i kierunek zmian. Zużywa prąd w minimalnych ilościach, ponieważ energia pobierana jest podczas zmiany treści, a nie podczas jej wyświetlania. Brak zasilania nie powoduje, że ekran jest pusty – wtedy widać statyczny rozkład jazdy, a nie są potrzebne kosztowne przyłącza energetyczne. Na dodatek energia może pochodzić z odnawialnych źródeł energii, np. z paneli solarnych.

Obraz na e-papierowym ekranie wygląda tak samo niezależnie od kąta widzenia i oświetlenia. Taki elektroniczny rozkład jazdy może być zainstalowany na nowych przystankach, stanowić część zintegrowanej wiaty. Z powodu niskiej wagi łatwo dodać go do już istniejącej infrastruktury – wymagania są niewielkie. E-papierowa informacja pasażerska prezentuje informację 24h na dobę, 365 dni w roku. Aktualizacja przebiega za pośrednictwem sieci GSM. Scentralizowane zarządzanie siecią tablic e-papieru ułatwia pracę operatora i może odbywać się automatycznie w ustalonych godzinach.

Inteligentne Systemy Transportowe

W ramach cyfryzacji transportu wsparciem zostaną objęte Inteligentne Systemy Transportowe. Inteligentny System Transportowy (ITS), to system informacyjno – komunikacyjny wspomagający transport drogowy, głównie w celu zwiększenia przepustowości ruchliwych dróg, skrócenia czasu podróży oraz zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom ruchu drogowego.

ITS korzysta z szerokiego wachlarza inteligentnych technologii transportowych, między innymi z systemów sterowania sygnalizacją świetlną, znaków zmiennej treści,  automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych, systemów CCTV,  automatycznego wykrywania incydentów, aplikacji, które gromadzą i przetwarzają dane w czasie rzeczywistym – jak wskazówki dotyczące parkowania czy systemów informacji o pogodzie.

Poniżej przykład ze Śląska – Inteligentne Technologie Transportowe zaimplementowane dla Zarządu Dróg i Mostów w Gliwicach.

Do 2 kwietnia 2021 r. potrwają konsultacje online na temat Krajowego Planu Odbudowy. Zainteresowani mogą jeszcze składać uwagi do planu.

Źródło danych i statystyk: Krajowy Plan Odbudowy i  Zwiększania Odporności

Dysten ma duże doświadczenie w projektach, które są realizowane z dofinansowaniem Unii Europejskiej. Jeśli rozważają Państwo złożenie własnego wniosku o dotację z rozwiązaniami wymienionymi w artykule, serdecznie zapraszamy do kontaktu. Nasza misja opiera się na szukaniu i tworzeniu najlepszych rozwiązań i urządzeń dopasowanych do Państwa potrzeb w ramach najnowocześniejszych technologii.