Powstało największe katowickie centrum przesiadkowe Zawodzie, którego całkowity koszt budowy przekroczył 95 mln złotych. Dysten wdrożył na nim wyświetlacze Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej, infokioski oraz biletomaty.
Pod wspólnym dachem znajdują się przystanki 39 linii autobusowych i tramwajowych – bez ryzyka przemoknięcia przesiądziemy się „drzwi w drzwi”. Na parkingu węzła przesiadkowego zgodnie z koncepcją Park & Ride można pozostawić bezpłatnie auto i ruszyć do centrum komunikacją miejską, co ma być szybsze i tańsze. Czeka również wiata na rowery, choć tym ostatnim wciąż dość łatwo zaparkować w centrum, w przeciwieństwie do samochodu.
Informacja pasażerska, miejska i… płatności
Zbudowany przez Dysten SDIP obejmuje 12 dwustronnych energooszczędnych peronowych wyświetlaczy LED amber, zintegrowanych z rozwiązaniami TTS (Text-to-Speech system) dla osób niepełnosprawnych słabowidzących i niewidomych. Dysten dostarczył również 12 dwustronnych infokiosków oraz 3 biletomaty obsługujące płatności za pomocą systemu ŚKUP, gotówką, kartami stykowo oraz zbliżeniowo (co w czasie pandemii jest najlepszym pomysłem, bo uniemożliwia transmisję wirusa Covid19).
Tablice dynamicznej informacji pasażerskiej wyświetlają rzeczywiste godziny odjazdu każdej linii, bieżący czas i komunikaty wprowadzone przez operatora. Są przystosowane do pracy ciągłej 24 godziny na dobę, 365 dni w roku.
Dane autobusów i tramwajów, wyposażonych w lokalizatory, są przetwarzane w czasie rzeczywistym przez system. Przeliczana jest pozycja GPS, analizowane utrudnienia, zatory, korki oraz wiele innych parametrów. Informacja dla podróżnych jest również dostępna przez WWW (na komputerze) oraz w wersji mobilnej na smartfonach w ramach integracji z SDIP metropolii. System TTS (Text-To-Speech) odczytuje wszystkie komunikaty z tablicy po naciśnięciu podświetlonego klawisza na słupie urządzenia.
System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej (SDIP) jest w stanie wyświetlać podróżnym na tablicach dodatkowe informacje, np. dotyczące temperatury, jakości powietrza, ostrzeżenia pogodowe czy związane z pandemią, ich źródłem mogą być dane z Inspektoratu Ochrony Środowiska. Takie komunikaty są najczęściej prezentowane w ostatnim wierszu wyświetlacza, po danych o kursach autobusów i tramwajów.
Dwanaście dwustronnych infokiosków może wyświetlać dowolne kolorowe treści – statyczne lub dynamiczne: informację miejską, turystyczną czy reklamy, zależnie od decyzji operatora.
Sieć węzłów przesiadkowych
Miasto Katowice buduje sieć węzłów przesiadkowych, aby zmniejszyć ilość samochodów w centrum, zwiększyć przepływ podróżnych w transporcie publicznym i redukować negatywne zjawiska – zanieczyszczenie powietrza, hałas, zatłoczenie centrum.
Katowice dzięki systemowemu podejściu liczą na stopniowe zmiany. Prezydent Katowic deklaruje, że również po pandemii parking w Centrum Zawodzie pozostanie bezpłatny z ważnym biletem ZTM – jak wiadomo aspekt ekonomiczny najszybciej zmienia mentalność użytkowników. Wciąż rosnące koszty parkowania w centrum, droższe paliwo, ograniczanie ruchu w centrum – wszystkie te elementy powinny zwiększyć ruch w Zawodziu, które jest największym węzłem przesiadkowym w Katowicach. Na razie podróżni są zaskoczeni rozmiarem obiektu i liczbą dostępnych połączeń, których ilość jeszcze zapewne się zwiększy.
Park & Ride – porzuć auto, jedź tramwajem
Wiadomo, że model PARK & RIDE sprawdza się w Europie Zachodniej. Niemiecka Kolonia czy Dusseldorf mają po 12 podobnych obiektów, które łączą się z koncepcją strefy niskiej emisji w centrum (Umwelt Zone / Low Emission Zone). To zintegrowane działanie prowadzi do ograniczenia ruchu samochodowego i przeciwdziała negatywnym zjawiskom, zmniejszając zanieczyszczenie powietrza i hałas, przez które życie mieszkańców w centrum zamienia się w koszmar. Poza pandemią nie będzie racjonalnych powodów, aby dojeżdżać do centrum własnym samochodem. Kto szukał godzinę parkingu, krążąc w kółko, wie, o co chodzi.
Wyzwaniem inteligentnego miasta jest konieczność połączenia sprzętu, oprogramowania, infrastruktury i koncepcji rozwoju smartcity w sposób, który przyjmą i zaakceptują użytkownicy. Pozostawią auta na parkingu i dalej pojadą komunikacją publiczną. Zawodzie jest jednym z takich sprawdzianów. Obiekt jest wyposażony w miejsca ładnie nazwane Kiss & Ride, w których można bezpiecznie zatrzymać się i pożegnać z osobą, którą podwozimy.
O sukcesie zdecydują… użytkownicy
Warunkiem powodzenia idei węzłów przesiadkowych w Katowicach jest utrzymanie wystarczającej siatki połączeń, łatwość przesiadek, szybkie, komfortowe odszukanie informacji o połączeniach, bezpieczny parking bez opłat i… cierpliwość wobec użytkowników, dla których to nowa koncepcja. Byłoby najlepiej, gdyby centrum przesiadkowe powstało przy dworcu PKP – to oczywisty kierunek, ale w Zawodziu niemożliwy do realizacji.
Dofinansowanie Unii Europejskiej
Środki własne miasta Katowice pokrywają 15% całej inwestycji, pozostałe 85% pochodzi z dofinansowania Unii Europejskiej. Projekt „Katowicki System Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych – węzeł Zawodzie” właśnie zamienił się w nowoczesne centrum przesiadkowe – przekazano go do użytku w drugim tygodniu grudnia 2020.
Rozszerzenie SDIP metropolii
System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej Zawodzie wymienia dane z SDIP metropolii (Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia – GZM), rozszerzanym od 2018 roku również przez Dysten. Nowy SDIP GZM jest największym wdrożeniem dynamicznej informacji pasażerskiej w historii Polski, które do istniejących 77 tablic DIP, dodaje kolejne 462 na przystankach autobusowych i tramwajowych na terenie całej aglomeracji.